Uwaga na oszustów! Nie daj się nabrać – bądź czujny!
W dobie rozwijających się technologii i coraz większej aktywności społecznej, przestępcy nie próżnują. Zmieniają metody działania, dostosowując je do nowych realiów. Wciąż jednak bazują na jednym – emocjach, zaufaniu i naszej chęci niesienia pomocy bliskim. Najczęściej ofiarami padają osoby starsze, ale zagrożony jest każdy – bez względu na wiek. Dlatego warto znać mechanizmy działania oszustów i wiedzieć, jak się przed nimi bronić.
1. Oszustwo „na wnuczka” / „na policjanta” / „na prokuratora”
Jak działają przestępcy?
Oszust dzwoni do wybranej osoby, najczęściej starszej, i podaje się za członka rodziny – wnuczka, siostrzeńca, bratanka. Rozmowa zazwyczaj ma bardzo emocjonalny charakter – przestępca mówi np., że miał wypadek, potrącił kobietę, został zatrzymany przez Policję i potrzebuje pieniędzy na kaucję lub opłatę prawną. Chwilę później do rozmowy włącza się rzekomy „policjant” lub „prokurator”, potwierdzając historię i instruując, co należy zrobić.
Schemat wygląda zwykle tak:
- „Proszę nie informować nikogo, to tajna akcja!”
- „Wyślemy po pieniądze kuriera.”
- „Proszę wypłacić gotówkę i przekazać przez okno, albo zostawić w reklamówce pod blokiem.”
Cel przestępców: wyłudzić jak największą sumę pieniędzy.
Jak się bronić?
- ZAWSZE zachowuj czujność. Jeśli ktoś dzwoni z prośbą o pieniądze – zadzwoń do tej osoby samodzielnie na znany numer.
- Nigdy nie przekazuj pieniędzy nieznajomym osobom.
- Policja NIGDY nie prowadzi działań, w których prosi obywateli o pieniądze.
- W przypadku podejrzenia oszustwa – natychmiast zadzwoń na 112.
2. Oszustwa „na BLIK”
Na czym polega ten typ oszustwa?
Coraz częściej przestępcy przejmują konta w mediach społecznościowych (np. Facebook, Instagram) i podszywają się pod naszych znajomych. Wysyłają wiadomości z prośbą o „szybką pomoc” – np. o kod BLIK do zapłacenia za zakupy czy nagłą sytuację życiową.
Najczęstsze przykłady:
- „Hej, jestem w sklepie, zapomniałem portfela. Możesz mi wysłać kod BLIK?”
- „Mam awarię auta, potrzebuję 300 zł, zaraz oddam.”
Po otrzymaniu kodu – pieniądze znikają z konta natychmiast.
Jak się chronić?
- Zawsze dzwoń do znajomego, zanim udostępnisz kod.
- Sprawdzaj, czy styl pisania rozmowy pasuje do Twojego znajomego.
- Zmień hasła regularnie, nie używaj tych samych w wielu miejscach.
- Włącz uwierzytelnianie dwuskładnikowe w mediach społecznościowych i bankowości.
3. Oszustwa na platformach sprzedażowych (OLX, Vinted, Marketplace itp.)
Jak oszuści „kupują”?
Przestępca kontaktuje się ze sprzedającym, deklarując chęć szybkiego zakupu przedmiotu. Przesyła link do „systemu płatności” lub „potwierdzenia odbioru środków”, który w rzeczywistości prowadzi do fałszywej strony, łudząco przypominającej witrynę banku lub firmy kurierskiej.
Ofiara wpisuje:
- dane karty płatniczej,
- dane logowania do banku,
- kod SMS z banku.
W efekcie – oszust przejmuje konto bankowe i kradnie pieniądze.
Co powinno wzbudzić czujność?
- Nieproszone linki do „odbioru płatności”.
- Naciskanie na szybkie działanie.
- Pisanie poza oficjalnym komunikatorem (np. WhatsApp zamiast OLX).
Jak się chronić?
- Nie klikaj w podejrzane linki.
- Nigdy nie wpisuj danych karty poza oficjalnymi stronami banku/sklepu.
- Sprzedając – to Ty powinieneś otrzymać pieniądze, nie musisz niczego „potwierdzać”!
Podsumowanie: Zasady, które ratują przed oszustwem
Zasada ograniczonego zaufania: nawet jeśli rozmówca twierdzi, że jest kimś bliskim – sprawdzaj. Przestępcy są świetnymi manipulatorami i potrafią wywołać silne emocje, które zaburzają logiczne myślenie.
Zasada dwóch kroków: zanim podejmiesz decyzję – skonsultuj ją z kimś zaufanym. Powiedz komuś, co się wydarzyło – często już sama rozmowa wystarczy, by zrozumieć, że mamy do czynienia z oszustwem.
Zasada natychmiastowej reakcji: gdy coś wzbudzi Twoje podejrzenia – zgłoś to Policji. Lepiej zareagować „na wyrost”, niż stracić oszczędności życia.
Pamiętaj!
- Policja NIGDY nie prosi o pieniądze.
- Bank NIGDY nie poprosi Cię o podanie pełnych danych karty przez link z wiadomości.
- Bliscy NIGDY nie powinni komunikować się z Tobą w sprawie pieniędzy przez czaty – ZADZWOŃ!
Jeśli masz w rodzinie seniora – porozmawiaj z nim o tych metodach. To rozmowa, która może uratować majątek, zdrowie, a nawet życie.
W razie jakichkolwiek wątpliwości – nie wahaj się. Powiadom Policję.
ZKS KMP